Do ustawowych zadań każdej gminy należy ochrona zwierząt. Zgodnie z ustawą samorząd zobowiązany jest współdziałać w tym zakresie z „odpowiednimi instytucjami i organizacjami”. Do takich organizacji zalicza się mająca siedzibę w naszej gminie Fundacja Zielony Pies, której przedstawiciel Mirosław Gadomski opowiedział nam o swojej działalności i relacjach z lokalnymi władzami.
Fundacja z siedzibą w Grabcach-Towarzystwie działa od ponad dwóch lat, jednak państwo Gadomscy już wcześniej prowadzili w tym miejscu hotel dla zwierząt. Trafiają tu zwierzęta skrzywdzone przez człowieka.

Interwencje
Działalność Fundacji obejmuje też tzw. „interwencje” w przypadku uzyskania wiedzy o złym traktowaniu zwierząt. Tutaj ustawa o ochronie zwierząt daje organizacjom społecznym szerokie uprawnienia, łącznie z odebraniem zwierzęcia właścicielowi. Mówi o tym art. 7 ust. 3 ustawy:

W przypadkach niecierpiących zwłoki, gdy dalsze pozostawanie zwierzęcia u dotychczasowego właściciela lub opiekuna zagraża jego życiu lub zdrowiu, policjant, strażnik gminny lub upoważniony przedstawiciel organizacji społecznej, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, odbiera mu zwierzę, zawiadamiając o tym niezwłocznie wójta (burmistrza, prezydenta miasta) (…).

– To jedna z niewielu ustaw, która stawia na równi służby porządkowe i przedstawicieli organizacji społecznych – wyjaśnił nam Mirosław Gadomski. W praktyce oznacza to, że gdy do Fundacji dotrze informacja dostatecznie uzasadniająca przypuszczenie, że właściciel traktuje zwierzęta w sposób zagrażający ich życiu lub zdrowiu, na miejsce udaje się upoważniony przez Fundację inspektor. I zgodnie z powyższym przepisem – gdy stwierdzi, że zwierzę rzeczywiście jest w niebezpieczeństwie, będzie miał nie tylko prawo, ale i obowiązek odebrać je właścicielowi. Przepis mówi wyraźnie: „w przypadkach niecierpiących zwłoki przedstawiciel organizacji społecznej odbiera zwierzę”. Do takich działań zwykle angażuje się Policję, która zabezpiecza czynności przedstawiciela Fundacji.

Nieustające kontrole
O ile jesteśmy jeszcze w stanie zrozumieć niezadowolenie części mieszkańców z takiej działalności (bo oto ktoś przychodzi i nie dość, że stawia niewygodne pytania, to jeszcze Policję wzywa i zabiera zwierzęta, a w ogóle to jest nienormalne, żeby trzymać u siebie tyle psów) – o tyle zupełnie niezrozumiałe są dla nas działania lokalnych władz, o których opowiedział nam Mirosław Gadomski.
Kłopoty państwa Gadomskich rozpoczęły się tuż po tym, jak w 2013 roku otrzymali oni od starosty żyrardowskiego dotację na prowadzenie działalności. Ledwie tydzień po przyznaniu dotacji na posesji w Grabcach-Towarzystwie zjawili się urzędnicy gminy Mszczonów, podwiezieni z urzędu prywatnym samochodem jednego z niezadowolonych mieszkańców, w celu przeprowadzenia kontroli. Według relacji państwa Gadomskich urzędnicy byli aroganccy i jeszcze przed wejściem na posesję kwestionowali legalność działalności, chociaż – jak się później okazało – przedmiotem kontroli miała być tylko czystość na działce. Ledwie pół roku później przeprowadzono kolejną kontrolę w tej sprawie.
W międzyczasie – na wniosek tego samego mieszkańca gminy – kontrolę u państwa Gadomskich przeprowadził nadzór budowlany.
– Urzędniczka już od progu stwierdziła, że mam tu samowolę budowlaną. Nawet nie zdążyła się jeszcze rozejrzeć. Wyraźnie przyjechała z gotową tezą – żali się Mirosław Gadomski.
Nadzór budowlany zakwestionował postawienie na działce kojców dla psów. Przeciwko państwu Gadomskim wniesiono w tej sprawie nawet akt oskarżenia. Sprawa zakończyła się umorzeniem, ponieważ sąd – jeszcze przed wyznaczeniem rozprawy – powołał biegłego, który ponad wszelką wątpliwość stwierdził, że kojce nie wymagały pozwoleń:


Przeprowadzono też kilka kontroli weterynaryjnych – również na wniosek tego samego mieszkańca Grabców-Towarzystwa.
– Ja naprawdę nie mam nic przeciwko kontrolom – mówi Mirosław Gadomski. – W końcu skoro ja kontroluję, to i jestem kontrolowany. Po każdej kontroli dostaję też protokół, dzięki któremu mogę udowodnić innym, że działam legalnie. Ale teraz mamy już tego dość. Powinniśmy zajmować się psami, a nie brać udział w licznych bezsensownych kontrolach i stale reagować na urzędnicze działania – dodaje i zapowiada zawiadomienie prokuratury z powodu nękania.

Interwencja w Sochaczewie
Kontrole nasiliły się jeszcze po przekształceniu dotychczasowej działalności w niekomercyjną Fundację Zielony Pies, zwłaszcza zaś od czasu interwencji podjętej w Sochaczewie, gdzie Fundacja odebrała kilkadziesiąt psów w związku z postawieniem ich właścicielowi prokuratorskich zarzutów w sprawie znęcania się nad zwierzętami. Burmistrz Sochaczewa wydał wówczas decyzję o przekazaniu zwierząt pod opiekę Fundacji:


Zastosowanie znalazł tu następujący przepis ustawy o ochronie zwierząt:

Art. 7 ust. 1. Zwierzę (…) może być czasowo odebrane właścicielowi lub opiekunowi na podstawie decyzji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego ze względu na miejsce pobytu zwierzęcia i przekazane: 1) schronisku dla zwierząt, jeżeli jest to zwierzę domowe lub laboratoryjne (…)
ust. 1b. Przekazanie zwierzęcia, o którym mowa w ust. 1, następuje za zgodą podmiotu, któremu zwierzę ma być przekazane.
1c. W przypadku braku zgody, o której mowa w ust. 1b, lub wystąpienia innych okoliczności uniemożliwiających przekazanie zwierzęcia podmiotom, o których mowa w ust. 1, zwierzę może zostać nieodpłatnie przekazane innej osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej albo osobie fizycznej, która zapewni mu właściwą opiekę.

Z powyższego wynika w skrócie, że odebrane zwierzęta Burmistrz Sochaczewa powinien był przekazać w pierwszej kolejności schronisku, a gdy to było niemożliwe – mógł je przekazać dowolnemu innemu podmiotowi – na przykład Fundacji. I to właśnie w tym trybie, jak poinformował nas Mirosław Gadomski, Fundacja Zielony Pies przejęła pod opiekę zwierzęta odebrane z Sochaczewa.
Pociąga to za sobą jednak pewne konsekwencje finansowe:

Art. 7 ust. 4: (…) kosztami transportu, utrzymania i koniecznego leczenia zwierzęcia obciąża się jego dotychczasowego właściciela lub opiekuna.
5. Do należności z tytułu kosztów określonych w ust. 4 stosuje się przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji

Przedstawiciel Fundacji wyjaśnił nam, że na podstawie tych przepisów Fundacja powinna uzyskać zwrot kosztów utrzymania zwierząt od Gminy Sochaczew, zaś Burmistrz Sochaczewa powinien koszty te ściągać dalej w trybie administracyjnym od dotychczasowego właściciela psów. Tyle tylko, że Sochaczew wymiguje się od tego obowiązku.
– Nie chcą zrobić tego ostatniego kroku (wszczynać egzekucji administracyjnej – przyp. red.) – kwituje Mirosław Gadomski.

Interwencja w Mszczonowie
Fundacja Zielony Pies podjęła w ubiegłym roku także interwencję wobec mieszkanki Mszczonowa, której pies błąkał się po mieście z dużym guzem nowotworowym. Fundacja przybrała sobie wówczas do pomocy w interwencji wolontariuszkę z ramienia gminy. Kontrolowana mieszkanka okazała się znajomą kierownika Wydziału Gospodarki Gminnej – pani Janiny Sitek. W czasie kontroli zadzwoniła więc do urzędniczki z prośbą o wsparcie.
– Pierwszy raz widziałem, żeby kontrolowany zasłaniał się urzędnikiem przed interwencją – dziwi się Mirosław Gadomski – A następnego dnia zadzwoniła do mnie wolontariuszka, że burmistrz wyrzucił ją z wolontariatu.
Po tej interwencji do siedziby Fundacji przyjechała Policja – kontrolowana mieszkanka zgłosiła, że jest nękana (jak się później okazało – zrobiła tak po rozmowie z burmistrzem Mszczonowa).

Telefon do Burmistrza
Po całej sprawie Mirosław Gadomski zadzwonił do burmistrza. Nagranie rozmowy publikujemy poniżej (dokonaliśmy drobnych skrótów redakcyjnych):



Przede wszystkim widzimy tutaj u burmistrza całkowity brak znajomości ustawy o ochronie zwierząt. Po pierwsze – tak jak już pisaliśmy wyżej – inspektor społeczny ma uprawnienia równe uprawnieniom Policji. Tak mówi prawo. To prawo jest głupie? Nie może być tak, że ktoś sobie założy fundację i nagle będzie miał władzę? To proszę pretensje zgłaszać do Sejmu. Ale dopóki prawo takie obowiązuje, to powinno być przestrzegane.
Dalej – czy Fundacja prowadzi schronisko? Patrzymy na cytowany wyżej przepis artykułu 7 ustawy o ochronie zwierząt i czytamy jeszcze raz: jeżeli zwierzęcia nie można przekazać schronisku, może być ono przekazane np. „innej osobie prawnej”. Czyż nie wynika z tego, że ta „inna osoba prawna” nie jest schroniskiem? Gdyby była – to ten przepis byłby zbędny.
Po drugie – wyraźnie widzimy przepływ informacji między instytucjami: burmistrz doskonale wie o interwencji z Sochaczewa.
Po trzecie – burmistrz rozmawiał z kontrolowaną mieszkanką Mszczonowa, która złożyła zawiadomienie na Policję w sprawie nękania (w tym miejscu zaznaczamy, że sprawa została szybko umorzona jako bezzasadna).
To proszę sobie teraz dopowiedzieć, kto doradza mieszkańcowi Grabców-Towarzystwa, ślącemu donosy do powiatowej inspekcji budowlanej i weterynaryjnej. I czy to na pewno właśnie ten mieszkaniec ma w naszym regionie taką moc sprawczą, żeby organy te po każdym donosie (od tej samej osoby) wszczynały postępowania kontrolne, zamiast już po pierwszej kontroli niewykazującej nieprawidłowości uznać człowieka za pieniacza. I kto w naszej gminie tak bardzo nie lubi oddolnych, obywatelskich inicjatyw, żeby zupełnie nieracjonalnie dążyć do ich wyeliminowania? I kto byłby zdolny do nadużywania w tym celu swoich wpływów? I to mimo prawnego obowiązku współdziałania w ochronie zwierząt?

Dalsze protesty mieszkańców
Nieprzychylny Fundacji mieszkaniec Grabców-Towarzystwa uaktywnił się znowu w styczniu 2017 roku, tym razem – dla uwiarygodnienia swoich działań – zebrał podpisy mieszkańców pod pismem protestacyjnym przeciwko działalności Fundacji:


Fundacji zarzuca się generowanie hałasu i zanieczyszczeń. Pojechaliśmy zatem pod siedzibę Fundacji, nie uprzedzając o tym nikogo. Stwierdzamy, że poziom hałasu na miejscu nie odstaje od zwykłych odgłosów dochodzących z domów na terenach wiejskich. Nie zauważyliśmy też żadnych innych uciążliwości:



Burmistrz przekazał pismo mieszkańców staroście, powiatowej inspekcji weterynarii (z prośbą o kolejną kontrolę!) i powiatowej inspekcji sanitarno-epidemiologicznej, wysyłając do tych organów jednobrzmiące pismo:


W piśmie tym Burmistrz nie zachował neutralności i samodzielnie zajął stanowisko, że Fundacja prowadzi działalność uciążliwą i stanowi zagrożenie dla okolicznych mieszkańców. Do tego na sesji Rady Miejskiej – jak wynika z odnośnego protokołu – burmistrz stwierdził, że Urząd Miejski pozostaje w konflikcie z Fundacją.
Zastanówmy się, co to znaczy. Urzędy w Polsce mają działać – jak stwierdza to Konstytucja – „na podstawie i w granicach prawa”. To proszę nam wytłumaczyć, panie Burmistrzu, na jakiej podstawie urząd może w związku z tym wchodzić w jakikolwiek konflikt z kimkolwiek. Urząd ma określone przepisy, na mocy których powinien działać. Jeżeli nawet Fundacja działałaby nielegalnie – to urząd miałby obowiązek przeprowadzić kontrolę i podjąć działania w ramach swoich kompetencji. A nie wdawać się w konflikty i prywatne wojenki. Urząd nie ma być po czyjejkolwiek stronie – ma tylko stosować prawo.

Schronisko w ZGKiM?
Mirosław Gadomski wytłumaczył nam również, na czym polega różnica między schroniskiem a przechowalnią dla zwierząt. Co do zasady zwierzęta powinny być w przechowalni tylko czasowo, a następnie być oddawane do schroniska (lub do adopcji). Jego zdaniem zwierzęta odłowione przez gminę, które trafiają do przechowalni w Zakładzie Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, przechowywane są tam bez jakichkolwiek limitów czasowych, co sprawia, że to raczej ZGKiM w pewnym sensie prowadzi schronisko. I to tam warunki nie są najlepsze: ciemne klatki ze zwierzętami stoją w zasadzie w samej sortowni odpadów, dopiero niedawno oddzielono je blaszanym płotem. Ale to z kolei sprawia, że zwierzęta nie mają kontaktu z człowiekiem, a blaszany płot tylko pogarsza sprawę: tuż za nim jeżdżą maszyny, a rezonująca blacha tylko wzmaga hałas. Fundacji odmawia się też wstępu do przechowalni i nie reaguje na zgłoszenia o bezdomnych zwierzętach w gminie, ponieważ rzekomo to Fundacja je podrzuca.

Kontrolujemy burmistrza
W tej sytuacji należało przeprowadzić kontrolę prasową działalności gminy w zakresie prowadzenia przechowalni dla zwierząt. Zapytaliśmy zatem burmistrza w trybie dostępu do informacji publicznej, czy to prawda, że zwierzęta przetrzymywane są na terenie sortowni odpadów, a w pobliżu jeżdżą maszyny. Burmistrz odpowiedział, że na terenie ZGKiM nie ma sortowni odpadów, a warunki, w jakich przetrzymywane są zwierzęta zostały zaaprobowane przez powiatowego lekarza weterynarii i generalnie wszystko jest w porządku.
W związku z tym – wobec tak rozbieżnych informacji – należało poszerzyć kontrolę prasową o wizję lokalną w siedzibie ZGKiM.
W wyniku wizji ustaliliśmy, że przechowalnia odgrodzona jest od reszty terenu Zakładu blaszanym płotem. Na ile mogliśmy to stwierdzić, wystawiając kamerę powyżej ogrodzenia, po drugiej stronie znajduje się kilka ciemnych, zakratowanych klatek. Tuż przed płotem stoją metalowe kontenery i jeździ ciężki sprzęt.
Pozostawiamy sytuację ocenie Czytelników:



Klatki dla zwierząt w ZGKiM w Mszczonowie
Teren przechowalni jest niedostępny dla osób postronnych, co burmistrz tłumaczył przepisami BHP, wskazując, że jest to zakład pracy. Nas to nie przekonuje, ponieważ gmina ma obowiązek poszukiwać właścicieli dla odłowionych zwierząt. A zakładem pracy jest też Biedronka, a jednak klienci swobodnie poruszają się po sklepie. To dlaczego nie mieliby mieć wstępu do przechowalni – tym bardziej, że nie mieliśmy żadnych problemów z chodzeniem po całym terenie ZGKiM-u i tylko akurat przechowalnię zamknięto?

Pytamy o Fundację
Burmistrzowi zadaliśmy też szereg pytań dotyczących Fundacji Zielony Pies i wspomnianej interwencji w Mszczonowie. Burmistrz zaprzeczył, jakoby zwolnił wolontariuszkę, natomiast w interwencji nie brała udziału pani Sitek.
My rozumiemy, że pani Sitek mogła być poinformowana o sprawie prywatnie przez swoją koleżankę i wtedy w zasadzie nie powinno nas to interesować. Tylko w takim razie jak mamy rozumieć stwierdzenia burmistrza w rozmowie telefonicznej, że urzędnik pracuje dla obywatela o każdej porze? A wolontariuszka już nie jest wolontariuszką?
Całość pytań i odpowiedź Burmistrza publikujemy poniżej: